Izabela Podhalańska, weteran Armii Krajowej i prezes Światowego Związku Żołnierzy AK – Środowiska 5 PSK AK w Dębicy, została awansowana na stopień kapitana. Uroczystość wręczenia aktu nominacji, z okazji Święta Wojska Polskiego, zorganizował wojskowy komendant uzupełnień w Mielcu, ppłk Mirosław Ciesielski.

– Dziś jestem szczęśliwa, że dochowałam przysięgi, że swój obowiązek wobec ojczyzny spełniłam, że z czystym sumieniem mogę żyć i być przykładem dla młodego pokolenia. Wierzę, że moje długie życie jest nagrodzone przez Boga, za tak przeżytą młodość, której ideały zachowałam na zawsze w swoim sercu – ze wzruszeniem oświadcza kapitan Podhalańska.

Prezes dębickiego środowiska AK, wstąpiła do konspiracyjnej organizacji w wieku 18 lat. Należała do placówki Wojskowej Służby Kobiet w Sędziszowie Małopolskim. W lipcu 1944 roku uczestniczyła w akcji „Burza” walcząc w I Zgrupowania 5. Pułku Strzelców Konnych AK. Przywiązanie do patriotycznych tradycji wyniosła z domu rodzinnego.

–  Wychowana w rodzinie zawodowego podoficera wojskowego, starszego wachmistrza 20. Pułku Ułanów w Dębicy, miałam wpojoną miłość do ojczyzny. Tą miłość i służbę ojczyźnie podgrzewali również moi wychowawcy w szkole. Wielkim zaszczytem i honorem było wówczas brać czynny udział w pochodach na uroczystościach państwowych. Śpiewaliśmy pełną piersią pieśni patriotyczne i deklamowaliśmy wiersze o wolnej, niepodległej Polsce – wspomina – Do Armii Krajowej należałam nie tylko ja, ale również moi dwaj bracia. Starszy Stanisław ps. „Eskimos” i młodszy brat Józef Mieczysław ps. „Czarny”. Nasz dom był punktem zbornym organizacji. Tu odbywały się narady i szkolenia. Ja, szkoliłam podopieczne mi koleżanki w zakresie podstawowej służby sanitarnej, jak udzielać pierwszej pomocy naszym żołnierzom.

Bojowa działalność Izabeli Podhalańskiej została doceniona przez jej dowódców z czasów konspiracji. Mieczysław Szczurowski wspominał po wojnie, że Izabela Podhalańska nie opuściła swoich stanowisk mimo silnego ognia nieprzyjaciela. Gotowała, prała, cerowała i zajmowała się całym gospodarstwem obozowym I Rejonu.

Wręczenie aktu nominacji odbyło się w Pałacyku Oborskich w Mielcu w przeddzień Święta Wojska Polskiego. Gratulacje w imieniu społeczności miasta i powiatu złożyli: przewodniczący Rady Powiatu Dębickiego Mateusz Smoła oraz zastępca burmistrza Dębicy Jarosław Śliwa.

Izabela Podhalańska jest najstarszym szefem organizacji kombatanckich funkcjonujących w powiecie dębickim oraz najstarszym bodaj uczestnikiem akcji „Burza” zamieszkałym w powiecie dębickim. W lipcu br. skończyła bowiem 91 lat.

Z wnioskiem o awans dla Izabeli Podhalańskiej za pośrednictwem Zarządu Głównego ŚZŻAK wystąpił Zarząd Okręgu Tarnów ŚZŻAK.

 W rocznicę publicznej egzekucji, która miała miejsce na rynku w Dębicy 10 lipca 1946 roku, złożono znicze pamięci oraz kwiaty upamiętniając ofiary tej tragicznej zbrodni sprzed lat.

Zarząd Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy w 2011 roku pismem z 18 lipca 2011 r. zwrócił się do władz Dębicy o upamiętnienie trzech żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych z oddziału „Mściciela” na dębickim rynku.

W piśmie tym czytamy m.in.:

Młodzi żołnierze z oddziału „Mściciela”; Józef Kozłowski, Józef Grębosz i Franciszek Noster byli polskimi patriotami, którzy nie mogli pogodzić się z konsekwencjami konferencji teherańskiej i układu jałtańskiego, nie godzili się z utratą suwerenności swej Ojczyzny, z narzuceniem Polsce obcej, totalitarnej władzy. Walczyli o niepodległość i podstawowe wartości cywilizacyjne i chrześcijańskie. Nie wahali się ofiarować tego, co dla człowieka najcenniejsze, daniny własnego życia.

Maciej Małozięć, Izabela Podhalańska

Po raz pierwszy Związek wystąpił w tej sprawie jeszcze w latach 90. Niestety wobec braku aprobaty ówczesnych władz, sprawa nie została zrealizowana.

Dzięki przychylności wiceburmistrza Dębicy Mariusza Trojana inicjatywa środowisk kombatanckich urzeczywistniła się w 2013 roku, kiedy odsłonięto na dębickim rynku obelisk. Wcześniej odbyły się konsultacje społeczne, a zdanie w tej sprawie wyraził m.in. Instytut Pamięci Narodowej i Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

W bieżącym roku władze powiatu oraz miasta, a także przedstawiciele środowisk kombatanckich uczcili kolejną rocznicę bestialskiego mordu na dębickim rynku składając kwiaty i znicze pod pomnikiem Bohaterów Podziemia Niepodległościowego.

24 czerwca 2015 roku Szkoła Podstawowa nr 11 im. 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy obchodziła swoje patronalne święto. W uroczystościach wzięła udział delegacja Światowego Związku Żołnierzy AK.

W miesiącu czerwcu, na pamiątkę wkroczenia do Kijowa w 1919 roku, swoje święto obchodził przed wojną 5. pułk strzelców konnych. Także społeczność Szkoły Podstawowej nr 11 w Dębicy, która nosi imię 5. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej obchodzi święto w tym miesiącu.

Z tej okazji 24 czerwca odbyło się spotkanie uczniów szkoły z członkami Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej – Środowiska 5 Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy. Uczniowie klas czwartych i piątych zaprezentowali wiersze i piosenki nawiązujące do historii 5 Pułku i jego bohaterskiej walki o wolność.

W imieniu kombatantów głos zabrała prezes związku por. Izabela Podhalańska.

Dyrektor szkoły Wojciech Iwasieczko oraz uczniowie zapewnili, że społeczność szkoły będzie zawsze pamiętać o ludziach i wydarzeniach, którym zawdzięczają wolność i możliwość życia w niepodległym kraju.