Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy zwróciło się do Przewodniczącego Rady Miejskiej w Dębicy z wnioskiem o zmianę nazwy ulicy 23 Sierpnia. W opinii związku, dotychczasowa nazwa budzi negatywne skojarzenia związane z utratą niepodległości państwa polskiego w 1939 roku oraz z wprowadzeniem w Dębicy rządów komunistycznych i wkroczeniem do miasta oddziałów Armii Czerwonej.

W związku z wejściem w życie ustawy z 1 kwietnia 2016 roku o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (Dz.U. 2016 poz. 744), samorządy mają czas do września 2017 na zmianę nazw ulic, placów i skwerów, jeśli promują one zbrodniczy komunizm.

W opinii dębickiego środowiska AK szczególne kontrowersje budzą nazwy dwóch dębickich ulic: Gwardii Ludowej oraz 23 Sierpnia. W drugim przypadku, nazwa jest nie tyle kontrowersyjna co kuriozalna. 23 sierpnia 1939 r. minister spraw zagranicznych III Rzeszy, Joachim von Ribbentrop i ludowy komisarz spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesław Mołotow, podpisali układ o rozbiorze Rzeczypospolitej. Jego konsekwencją była agresja niemiecka na Polskę (1 września) i Związku Sowieckiego (17 września 1939 r).

Warto także podkreślić, że Parlament Europejski w 70. rocznicę podpisania Paktu Ribbentrop-Mołotow, ustanowił dzień 23 sierpnia, Europejskim Dniem Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu.

Jednocześnie związek wystąpił z propozycją zastąpienia dotychczasowej nazwy – 23 Sierpnia na ulicę – Bohaterów Kałużówki.

Bitwa na polanie Kałużówka, która rozpoczęła się 23 sierpnia 1944 roku, uznawana jest za największą batalię Armii Krajowej z oddziałami niemieckimi w okresie akcji „Burza” w południowo-wschodniej Polsce. W walkach na Kałużówce wzięli udział żołnierze AK m.in. z placówek: Dębica „Działo”, Łączki Kucharskie „Ławka”, Brzeziny „Bomba”, Korzeniów „Kartacz”. Oddziałami dowodził major Adam Lazarowicz, zastępca inspektora rejonowego AK w Rzeszowie i kierownik szkoły w Gumniskach.

O znaczeniu bitwy świadczy m.in. fakt umieszczenia urny z ziemią z pola bitwy w podstawie pomnika Armii Krajowej u stóp zamku wawelskiego w Krakowie.

Bohaterzy bitwy na Kałużówce nie doczekali się w Dębicy stosownego upamiętnienia. Związek ma nadzieję, że zmiana nazwy ulicy 23 Sierpnia na Bohaterów Kałużówki będzie zadośćuczynieniem dla Tych żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Dębica, którzy walcząc o wolność ojczyzny na terenie ziemi dębickiej, zapłacili najwyższą cenę.
Na temat zmiany nazewnictwa ulic pisał m.in. Artur Getler w artykule zatytułowanym Dekomunizacja ulic w Dębicy.

W Szkole Podstawowej nr 11 w Dębicy im. 5. Pułku Strzelców Konnych AK, 24 kwietnia br., odbyła się uroczystość inauguracji pierwszego w powiecie dębickim Klubu Historycznej im. Armii Krajowej. Jego prezesem, a zarazem opiekunem, została mgr Beata Cebula, nauczycielka historii i języka polskiego.

Kluby Historyczne im. Armii Krajowej powoływane są od kilku lat z inicjatywy Światowego Związku Żołnierzy AK na terenie całego kraju. Ich działalność prowadzona jest w oparciu o „Porozumienie o współpracy” zawierane pomiędzy ŚZŻAK, a poszczególnymi Kuratoriami Oświaty.

Aktywność klubów koncentruje się na upowszechnianiu wśród młodzieży wiedzy o Armii Krajowej i Polskim Państwie Podziemnym, ze szczególnym uwzględnieniem historii lokalnej, a przez to na krzewieniu postaw patriotycznych i obywatelskich. Kluby współpracują z terenowymi oddziałami Instytutu Pamięci Narodowej oraz jednostkami terenowymi ŚZŻAK.

Powołanie Klubu w SP nr 11 nastąpiło z inicjatywy Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz dyrektor placówki Alicji Prus.

Uroczystej inauguracji dokonali: przewodniczący Komisji ds. Młodzieży ZG ŚZŻAK doc. dr Piotr Kurek oraz zastępca prezesa Zarządu Okręgu Tarnów mgr Maciej Małozięć. W uroczystości wzięli udział weterani Armii Krajowej: kpt. Izabela Podhalańska, kpt. Edmund Książek oraz por. Bronisław Ćwik.
Klub w „jedenastce” liczy 31 uczniów. Członkami klubu są: Milena Ćwiok, Zuzanna Wołowiec, Natalia Przybysz, Izabella Osak, Adam Dobranowski, Ignacy Maziarka, Jakub Kubieniec, Szymon Chmura, Bartosz Knot, Szymon Gleń, Natalia Kośla, Kinga Wróblewska, Klara Podobińska, Zuzanna Misiewicz, Kamil Rutyna, Antoni Pociask, Filip Bartnik, Julia Ragan, Kinga Borowiec, Filip Strzałka, Wiktor Piłat, Zofia Zboch, Aleksandra Mielecka, Paulina Kamińska, Karolina Medygrał, Maksymilian Dziurzyński, Alicja Matłok, Maria Puzon, Sabina Plata, Jakub Badowski, Monika Bania

Zarząd klubu tworzą nauczyciele i uczniowie: Beata Cebula (prezes), Renata Dzięglewicz-Stefan, Beata Strózik, Michał Jodłowski oraz Zofia Zboch.

22  marca w Zespole Szkół Niepublicznych im. 16. Pułku Piechoty Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie, odbył się Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy Delegatów Kół Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Tarnów. Podczas zjazdu podsumowano trzyletnią kadencję oraz dokonano wyboru władz Okręgu Tarnów na lata 2017-2020.

Zgodnie z wyborem delegatów, obradom przewodniczył Maciej Małozięć (Dębica).
W skład Komisji Mandatowo-Skrutacyjnej weszli: Leszek Banaś (Tarnów), Benedykt Krakowski (Pleśna), natomiast w skład Komisji Uchwał i Wniosków wybrani zostali: Małgorzata Wielgus i Anna Wadas.
W pierwszej części obrad, ustępujące władze Okręgu złożyły sprawozdania z minionej kadencji. Sprawozdanie merytoryczne Zarządu Okręgu przedstawił prezes Ryszard Żądło (Tarnów). Sprawozdanie finansowe przedstawiła skarbnik Małgorzata Wielgus (Tarnów), natomiast sprawozdanie Komisji Rewizyjnej Okręgu przedstawiła przewodnicząca komisji Elżbieta Zięba (Tarnów). Po dyskusji nad sprawozdaniami zostały one jednogłośnie przyjęte przez delegatów.

W drugiej części dokonano wyborów władz Okręgu Tarnów.
Prezesem Okręgu wybrany został Ryszard Żądło (Tarnów).
W skład Prezydium Zarządu Okręgu wybrani zostali:
Maciej Małozięć – wiceprezes (Dębica)
Anna Wójcik-Chowaniak – wiceprezes (Nowy Sącz)
Małgorzata Wielgus – skarbnik (Tarnów)
Dorota Kawa – sekretarz (Pleśna)
Zbigniew Kowal – członek Prezydium (Tarnów)
Zastępcami członków Prezydium wybrani zostali: Eugeniusz Borek (Bolesław), Irena Ciężadło (Tarnów).

Zgodnie ze statutem Związku, w skład Zarządu Okręgu wchodzi ponadto dziewięciu prezesów poszczególnych kół Okręgu.
Do Komisji Rewizyjnej Okręgu wybrani zostali:
Elżbieta Zięba (Tarnów)
Anna Wadas (Pleśna)
Władysław Lizak (Tarnów)
Zastępcą członka wybrany został Andrzej Lis (Dębica).
Do Sądu Koleżeńskiego Okręgu wybrani zostali:
płk Jerzy Pertkiewicz (Tarnów)
kpt. Izabela Podhalańska (Dębica)
Krzysztof Bigaj (Brzesko)
Małgorzata Czarnecka (Pleśna)
Ryszard Fedor (Tarnów)

Delegatami Okręgu Tarnów na Zjazdy Delegatów Związku w Warszawie zostali wybrani:
Maciej Małozięć (Dębica)
Anna Wójcik-Chowaniak (Nowy Sącz)
Zastępcami delegatów zostali: Leszek Banaś (Tarnów) i Anna Wadas (Pleśna).

W Zjeździe Delegatów Okręgu uczestniczył kapelan Okręgu ks. dr Zbigniew Guzy oraz weterani AK, m.in.: płk Zdzisław Baszak – uczestnik wojny obronnej 1939 roku, oficer AK, uczestnik akcji „MOST III” oraz płk Jerzy Pertkiewicz  – uczestnik wojny obronnej, żołnierz 16. Pułku Piechoty AK, jedyny żołnierz ocalały z oddziału „Regina II” Batalionu „Barbara”.

Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy reprezentowali: Maciej Małozięć (jako członek Prezydium Okręgu) oraz kpt. Izabela Podhalańska – prezes koła i dwóch delegatów: kpt. Bronisław Ćwik i Andrzej Lis.

Na zakończenie prezesi oraz przedstawiciele poszczególnych kół i środowisk zreferowali swoją działalność w terenie, a prezes Okręgu przedstawił plany Okręgu na nową kadencję. Jeszcze w tym roku, w terminie  24-26 lipca, w Okręgu odbędzie się ogólnopolski Rajd Kombatancki ŚZŻAK z udziałem władz naczelnych Związku. Uczestnicy odwiedzą m.in. Kałużówkę, Bliznę, Zabawę i Wał Rudę, uczestnicząc w obchodach rocznicy akcji „MOST III”.